Eron, Iroq va Saudiya Arabistonida o'lim jazosi kuchaydi

Dunyo

2024-yilda qatl etilganlar soni so'nggi o'n yillikdagi eng yuqori darajaga yetdi, bu asosan Eron, Iroq va Saudiya Arabistonidagi o'lim hukmi keskin oshishi bilan bog'liq. Amnesty Internationalning yozishicha, BMTning inson huquqlari tashkiloti bo'lgan NGO, 2024-yilda global miqyosda 1,518 ta o'lim holatini tasdiqladi. Bu o'tgan yilga nisbatan 32 foizga ko'paygan va 2015-yilda amalga oshirilgan 1,634 ta ijrodan keyingi eng yuqori ko'rsatkichdir.

Eron, Iroq va Saudiya Arabistonida o'lim jazosi kuchaydi
Amnesty, haqiqiy raqamlar ancha yuqori bo'lishi mumkinligini qo'shimcha qildi.Chunki uning hisobotida Xitoy, Shimoliy Koreya va Vetnamda amalga oshirilgan ijro etishlar ko'rsatilmagan, bular dunyodagi eng katta ijrochi mamlakatlar hisoblanadi.

Eron, Iroq va Saudiya Arabistoni, global miqyosda amalga oshirilgan qatli omlarning 91 foizini tashkil qilgan. Iroq, o'zining ijrolar sonini 16 dan 63 ga ko'paytirgan va Saudiya Arabistoni o'z yillik ijrolar sonini 172 dan 345 gacha ikki baravar oshirgan.

Eron 2023-yilga nisbatan 119 kishini ko'proq ijro etgan, umumiy raqamni kamida 972 ga yetkazgan, bu raqamda 30 ayol ham bor va global miqdorning 64 foizini tashkil qiladi. Iroqdagi barcha ijrolar faqat terakt bilan bog'liq jinoyatlar uchun amalga oshirilgan, Eronning esa yarimiga yaqini narkotik moddalar bilan bog'liq jinoyatlar uchun ijro etilgan.

Ijrolar soni ko'paygan boshqa mamlakatlar orasida Misr (2023-yilda sakkizdan 13 taga), Singapur (beshdan to'qqizgacha) va Yaman (kamida 15 dan 38 ga) mavjud.

AQShda 2024-yilda 25 ta ijro amalga oshirilgan, bu 2023-yildagidan bittaga ko'proq va 2018-yildan beri eng ko'pi hisoblanadi. Tadqiqot davri prezident Jo Baydenning oxirgi yilini qamrab olgan. Uning o'rnini egallagan Donald Tramp, odamlarni "zo'ravon tajovuzkorlar, qotillar va yirtqichlardan himoya qilish uchun" o'lim jazosini "muvaffaqiyatli amalga oshirish" niyatida ekanligini aytgan.

2024-yilda faqat 15 mamlakat o'lim jazosi ijro etgani ma'lum bo'ldi, bu esa ikkinchi yildan ketma-ket eng past ko'rsatkich hisoblanadi. Amnesty, shuningdek, 113 mamlakatning to'liq o'lim jazosini yo'qotganini va 145 mamlakatning o'lim jazosini qonun yoki amalda bekor qilganini aytdi.

Powered by Froala Editor

Do'stlar bilan ulashing